
Serce to jeden z narządów w klatce piersiowej, obok płuc i aorty, która dostarcza krew do całego ciała. Niestety,...
Układ limfatyczny był tym układem, którego znali już starożytni lekarze. Najbardziej znany z nich Hipokrates nazywał limfę “białą krwią” w węzłach, a Arystoteles sugerował, że limfa płynie w naczyniach między nerwami a żyłami i tętnicami. Przez większą część historii medycyny układ chłonny nie traktowano poważnie skupiając się na układzie sercowo-naczyniowym
Dziś wiadomo jednak, że działanie tego układu jest istotne choćby z punktu widzenia powstawania nowotworów. Dlatego takie problemy jak zastoje limfatyczne powinno się jak najszybciej leczyć, a przede wszystkim zapobiegać im.
Z tego artykułu dowiesz się: |
Układ limfatyczny zbudowany jest sytemu naczyń limfatycznych oraz kilku narządów - migdałków, grasicy, , grudek oraz węzłów chłonnych. Podobnie jak w przypadku układu krwionośnego w układzie limfatycznym istnieją zarówno bardzo małe włośniczki limfatyczne, jak również większe naczynia. Co więcej naczynia limfatyczne łączą się naczyniami krwionośnymi, do których dostaje się wyprodukowania limfa. Niekiedy jednak z różnych przyczyn mogą pojawić się zastoje limfatyczne.
Limfa składa się z limfocytów, różnych białek i cząsteczek, ale jej skład jest dynamiczny i zależy od narządu, z którego jest odprowadzana. Limfa przypomina trochę osocze, choć pod względem funkcji różni się od niego. Bierze na przykład udział w trawieniu tłuszczy. Gdy jesteśmy po posiłku to z jelit odprowadzana jest limfa zawierające zemulgowane tłuszcze - żółto zabarwione chylomikrony.
Choć układ limfatyczny w różnych rejonach naszego organizmu jest mocno zróżnicowany pod względem budowy to pełni w organizmie ważne funkcje. Dzięki niemu na przykład skład płynu tkankowego i płynnego wnętrza komórek (cytoplazmy) jest stały. W limfie znajdziemy również martwe, zmutowane i uszkodzone komórki. Tamtędy też organizm pozbywa się obcych substancji i patogennych bakterii oraz grzybów. Tam również odprowadzane są nieczynne enzymy i cząstki sygnałowe procesu zapalnego. Układ limfatyczny jest sterowany za pomocą naszego układu nerwowego, ale wspiera go również ruch naszych mięśni i stawów. Jeśli ta pompa działa niepoprawnie istnieje ryzyko, że pojawią się zastoje limfatyczne i konieczne będzie stosowanie diosminy i tabletek na żylaki.
Często spotykanym problemem w obrębie układu limfatycznego jest powstawanie obrzęków i zastojów limfatycznych. Niektórzy podają, że na różnie nasilone problemy z limfą cierpi na świecie nawet 150 mln ludzi. Przyczyna tych problemów nie jest jednak do końca znana. Wydaje się, że powodem nagromadzenia limfy i trudnością z jej odprowadzaniem są mało sprawne naczynia limfatyczne. Obrzęk może mieć jednak również mechaniczną przyczynę np. uszkodzenie lub utrata drożności naczyń. Zaniedbany obrzęk prowadzi niemal zawsze do włóknienia tkanek wywołanego namnażaniem się komórek skóry - keranocytów, fibroblastów oraz odkładania się włókien kolagenu. Co więcej często obserwuje się w tych miejscach nadkażenia obrzękniętych tkanek przez mikroorganizmy.
Zastój limfy dotyka zazwyczaj nóg, ale można go odczuwać również w rękach, tułowiu oraz na głowie. W odróżnieniu od innych obrzęków, ten o podłożu limfatycznym ma charakterystyczną ciastowatą formę i utrzymuje się po nacisku skóry. Czasami zastój jest spowodowany niedorozwojem, a więc jest wrodzony. W przypadku zastoju nabytego może dojść do zapalenia naczyń limfatycznych spowodowanych nadkażeniem paciorkowcami. Nadkażenie objawia się czerwoną pręgą na skórze i pojawia się uporczywy, silny ból. Włókniejące naczynia mogą prowadzić do deformacji , a nawet słoniowacizny, która twardnieje. Obrzęk limfatyczny może być również następstwem radioterapii, reumatoidalnego stawów, albo zaburzeń hemodynamiki u kobiet w ciąży.
Aby skutecznie poprawić przepływ limfy trzeba w pierwszej kolejności zadbać o przyczynę problemu oraz niwelować choroby współistniejące. Nie mniej ważne jest zapobieganie wszelkich nadkażeń oraz stosunkowo szybkie rozpoczęcie leczenie. Jeśli zajmiemy się zastojem odpowiednio wcześnie unikniemy włóknienia, dzięki czemu zwiększymy sobie dalsze możliwości leczenia. Gdy obrzęki nie są twarde można bowiem jeszcze bandażować kończyny opaskami elastycznymi albo nosić uciskowe pończochy.
Warto pamiętać, że kluczowe znaczenie ma również noszenie wygodnego obuwia oraz pomoc fizjoterapeuty, który przeprowadza masaż limfatyczny i zaproponuje ćwiczenia usprawniające pompę mięśniową. Podobnie jak w przypadku żylaków warto zadbać o elewację kończyny w czasie snu, miejscowe ogrzewanie obrzęku z wykorzystaniem okładów borowinowych. Co ciekawe wyższa temperatura zmniejsza objętość limfy. Osoby z zastojami powinny jednak unikać gorących kąpieli i saun.
! | Wielu próbuje na zastoje limfatyczne stosować leki moczopędnych, ale te działanie jest bezproduktywne. Usunięcie wody z limfy nie załatwi sprawy, bo pozostaną w niej wielkocząsteczkowe frakcje białkowe. |
Poza fizjoterapią i klasyczną farmakologią w przypadku zastojów limfatycznych możemy skorzystać z ziołolecznictwa. Surowcami, które wspierają odprowadzanie limfy jest bluszcz pospolity, który niweluje obrzęki, usuwa uboczne produkty przemiany materii oraz poprawia ukrwienie i drenaż tkanek. Podobnie działa ruszczyk kolaczasty, który zwiększa elastyczność i napięcie naczyń krwionośnych, usprawnia przepływ krwi i limfy oraz zmniejsza wysięk. Kolejnymi surowcami skutecznymi w zastojach limfatycznych jest arnika górska, nagietek lekarski , żywokost lekarski wąkrotka azjatycka oraz nostrzyk żółty. Warto zauważyć, że składniki te wchodzą w skład maści na żylaki, co świadczy jak krążenie żylnej i limfatyczne są od siebie zależne. Co ciekawe również niektóre gatunki alg morskich, mają zdolność wiązania toksyn i poprawiania krążenia limfatycznego. Wszystko za sprawą dużej zawartości kwasu alginowego
Właściwa dieta w zastojach limfatycznych jest kluczowa i powinna zakładać spożywanie takich produktów, jak gryka, która dostarcza rutyny, uszczelniającej naczynia krwionośne, działającej przeciwzapalnie oraz usprawniającej krążenie limfy w naczyniach.