Plastry, opatrunki i odkażanie

Plastry, opatrunki i odkażanie

Gojenie się ran jest bardzo fascynującym procesem odbudowy uszkodzonych tkanek. Dzięki niemu w stosunkowo krótkim czasie potrafi skórze i błonom śluzowym przywrócić pierwotny stan. Na szybkość i efektywność gojenia ma wpływ wiele czynników - to dlatego u jednych rany goją się szybciej, a u innych wolniej - bez względu na to czy stosują płyny dezynfekujące i do odkażające rany czy nie.

Jak przyspieszyć gojenie się ran?

Gojenie u zdrowej osoby dorosłej zachodzi bardzo szybko. Po uszkodzeniu tkanki pojawia się najpierw stan zapalny, który ma za zadanie ograniczyć rozprzestrzenianie się infekcji. Równolegle tkanka łączna intensywnie zaczyna się dzielić, by uzupełnić ubytki w swojej strukturze. Obkurczanie się rany sprzyja odbudowie, regeneracji i przywracaniu zdrowego wyglądu tkanki. Przestawiony scenariusz gojenia się ran to scenariusz idealny.

Czynniki wpływające na regenerację tkanek

Niestety w praktyce wiele czynników upośledza odtwarzanie i regenerację tkanek. To dlatego mamy do czynienia z owrzodzeniami żylnymi, stopą cukrzycową, odleżynami czy ranami nowotworowymi. Proces gojenia się ran zależy od:

1. temperatury
2. stężenia tlenu
3. stanu psychicznego pacjenta
4. masy ciała
5. krzepliwości krwi
6. środowiska zewnętrznego np. promieniowania jonizującego

Temperatura

Temperatura ma niebagatelny wpływ na proces gojenia się ran. Nigdy nie powinna ona przekraczać 30 stopni Celsjusza. Również zbyt niska temperatura nie jest pożądana - poniżej 12 stopni Celsjusza blizny stają się twarde i mało elastyczne.

Uraz mechaniczny

Nie raz zdarza się, że uderzymy się w to samo miejsce. Kiedy miejsce zranienia narażone jest na uraz mechaniczny lub zmiażdżenie dochodzi do pękania naczyń i proces zapalny jest inicjowany na nowo - nawet, gdy z pozoru na zewnątrz nie doszło do przerwania ciągłości skóry. Zawsze w swojej apteczce warto trzymać plastry na rany, środki antyseptyczne, a także opatrunki na rany sączące.

Niedotlenienie tkanek

Tlen ma kluczowe znaczenia dla sprawnego gojenia się ran. W ranie stężenie tlenu spada i jest niższe niż w nienaruszonych naczyniach. Dodatkowo skurcz naczyń i obkurczenie brzegów rany jeszcze bardziej niedotlenianą okoliczne komórki. Tlen jest niezbędny dla prawidłowej syntezy białek - sam proces gojenia się zużywa go, więc dochodzi do błędnego koła. To dlatego osoby, które cierpią na choroby sercowo-naczyniowe, miażdżycę, niewydolność nerek czy niewydolność oddechową mają problem z gojeniem się ran, gdyż niedotlenienie tkanek w ich przypadku to codzienność.

Nasz psychika

Nie mniej istotną rolę w czasie rekonwalescencji ma stan odżywienia i kondycja psychiczna. Zbyt mała ilość białka, niedobory witamin A, B, E i C sprawiają, że proces gojenia jest utrudniony. Niedobory dotykają najczęściej seniorów, osoby cierpiące na choroby wątroby oraz osoby niepełnosprawne. Osoby otyłe ze względu na zaburzenia hemodynamiczne również doświadczają niedotlenienia tkanek. Podobnie sytuacja wygląda u osób ze źle kontrolowaną cukrzycą.

Środki odkażające i dezynfekujące rany

Pierwszym działaniem jakie powinniśmy wykonać po skaleczeniu to przemycie rany i jej odkażenie. W tym celu stosuje się antyseptyki - czyli środki do odkażania ran lecznicze, których zadaniem jest unicestwianie i hamowanie dalszego rozwoju drobnoustrojów. Jednym z najbardziej znanych antyseptyków jest oktenidyna. Jest bardzo skuteczna nawet na najbardziej oporne bakterie np. MRSA, pierwotniaki (również rzęsistka pochwowego), wirus HIV. Pomimo wysokiej skuteczności oktenidyna nie uszkadza zdrowych komórek, a przy tym ma bardzo długi czas działania, bo aż 24h.

Mechanizm działania Oktenidyny

Środki odkażające z Oktenidyną można stosować:

1. na niezbyt rozległe rany skóry, błon śluzowych oraz przed i po niedużych zabiegach operacyjnych
2. do dezynfekcji jamy ustnej np. przy aftach (oktenidyna do jamy ustnej)
3. przy opracowywaniu drobnych ran oparzeniowych (oktenidyna w żelu)
4. przy pielęgnacji szwów pooperacyjnych
5. przy czynnościach przed, w trakcie i po porodzie
6. przed i po cewnikowaniu pęcherza moczowego
7. przed czynnościami związanymi ze sztucznym zapłodnieniem
8. do pielęgnacji kikuta pępowinowego)
9. do wspomagającego leczenia antyseptycznego grzybicy międzypalcowej
10. Oktenidyna czy woda utleniona?

Woda utleniona, czyli 3% roztwór wody utlenionej wydawać by się mogło ma podobne właściwości. Również działa przeciwbakteryjnie, ale najsilniejszą aktywność wykazuje w stosunku do bakterii Gramm+. W kontakcie z krwią, ropą lub martwiczymi tkankami ulega rozpadowi do wody i aktywnego tlenu. To ta reakcja objawia się charakterystycznym pienieniem, dzięki któremu drobnoustroje są usuwane z miejsca zranienia.

Woda utleniona - do ucha, do nosa do gardła?

W wielu domach nadal niegasnącą popularnością cieszy się woda utleniona. To stary antyseptyk, który wbrew pozorom ma słabe właściwości antyseptyczne. Jej stosowanie ma jednak sporo ograniczeń, choćby dlatego, że stosowanie jej na niektóre rany obarczone jest pewnym ryzykiem.W oda utleniona może powodować bowiem miejscową martwicę tkanek, nasilać pojawianie się blizn oraz daje nieprzyjemne uczucie pieczenia i przegrzania, co ma kolosalne znaczenie w przypadku dzieci.

Warto również zwrócić uwagę na entuzjastyczne stosowanie wody utlenionej do płukania błon śluzowych - w tym jamy ustnej i gardła. Częste płukanie błon śluzowych w ten sposób może prowadzić do podrażnień, a w przypadku jamy ustnej do przerostu brodawek nitkowatych języka!

Nadal wielu z nas nie zdaje sobie sprawy, że woda utleniona jest przeznaczona do odkażania zadrapań, otarć i ran powierzchniowych, a nie ran głębokich. Ma również bardzo krótką datę ważności - po otwarciu można ją stosować maksymalnie przez 2 tygodnie, a poza tym czasie woda utleniona traci swoje właściwości, pomimo przechowywania w szczelnym opakowaniu. Warto zatem w niektórych sytuacjach zastosować maści na gojenie ran o działaniu odkażającym.