
Serce to jeden z narządów w klatce piersiowej, obok płuc i aorty, która dostarcza krew do całego ciała. Niestety,...
Prawdziwy tran jest olejem pozyskiwanym z wątroby dorsza lub ryb dorszowatych. Sporo osób mylnie tranem nazywa oleje z wątroby innych ryb np. z wieloryba lub rekina. Nie oznacza to jednak, że oleje te nie mają właściwości prozdrowotnych. Inny skład fizykochemiczny sprawia jednak, że oleje te mają nieco inną aktywność biologiczną
Z tego artykułu dowiesz się: |
Olej z wątroby dorsza w celach leczniczych zaczęto wykorzystywać dopiero w XIX wieku, dzięki badaniom norweskiego farmaceuty Petera Moller'sa. To on po raz pierwszy oczyścił surowiec olejowy pozyskany z wątroby dorsza oraz zaprojektował jego proces produkcji na szeroką skalę. Wcześniej oleje pozyskiwane z ryb wykorzystywane były w przemyśle, w garbarstwie oraz jako środek do czyszczenia lamp naftowych. Dzisiaj legendarny tran mollersa jest sprzedawany na całym świecie.
Współczesna nauka poznała już niemal wszystkie prozdrowotne właściwości tranu z wątroby dorsza. W Skandynawii instytuty żywienia zalecają codzienne, regularne przyjmowanie tranu, a w samej Norwegii kobiety w ciąży obok witamin i minerałów włączają go obowiązkowo do swojej diety. Takie podejście do stosowania oleju z wątroby ryb w krajach skandynawskich procentuje - odsetek chorób cywilizacyjnych w tym rejonie jest najniższy w Europie.
Tran z wątroby dorsza jest bogatym źródłem wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, a dokładniej kwasu EPA (eikozapentaenowego) oraz DHA (dokozaheksaenowego). Oba kwasy nazywane są niezbędnymi, gdyż nie potrafimy ich samodzielnie zsyntezować i muszę zostać dostarczone przez nas z pożywieniem. Kwasy nienasycone stanowią przeciwwagę dla tłuszczów nasyconych, ze spożywaniem których wiąże się ryzyko rozwoju miażdżycy, chorób sercowo-naczyniowych i neurodegeneracyjnych. Z właściwości tranu może więc korzystać mama i dziecko, odpowiednio go dawkując.
! | Tymczasem kwasy EPA i DHA stosowane w odpowiedniej proporcji (dokładnie takiej jaka występuje w tranie) bardzo pozytywnie wpływają na funkcjonowanie układu nerwowego, wspomagając procesy poznawcze - uczenia się i koncentracji. |
Szczególną rolę odgrywają tzw. długołańcuchowe, nienasycone kwasy tłuszczowe (LC-PUFA) w rozwoju płodu i w czasie karmienia piersią. Chronią one przede wszystkim płód przed przedwczesnym porodem, dbają o rozwój psychoruchowy już po urodzeniu i wpływają na prawidłowy czas trwania ciąży. W okresie intensywnego rozwoju zaleca się więc stosowanie również tranu dla dzieci.
Przeziębienie u dziecka to również dobry moment, by zastosować tran. Pozwoli on na szybszą rekonwalescencję i wzmocnienie odporności.
Oprócz kwasów omega dobry tran obfituje w naturalnie w nim występujące witaminy. Są to witaminy rozpuszczalne w tłuszczach - A, D i E. Cholekalcyferol (Witamina D) odpowiada nie tylko za mineralizację kości, ale również za działanie układu sercowo-naczyniowego. Witamina D korzystnie wpływa na naczynia krwionośne oraz komórki mięśnia sercowego. Zaobserwowano, że bardzo niskie stężenie witaminy D wiąże się ze stosunkowo wysokim ryzykiem występowania nadciśnienia tętniczego, cukrzycy oraz depresji. Obecnie na aptecznych półkach można znaleźć wiele produktów noszących nazwę tran - tran norweski, tran islandzki, tran z rekina, tran familijny itd. To tylko marketingowe nazwy, a naszym zadaniem jest sprawdzić produkt wedle konkretnych kryteriów.
Szukajac produktu dobrej jakości w kategorii witamin dla dzieci na wzmocnienie odporności tran powinien:
Dla niektórych smak tranu w płynie może okazać się nie do zaakceptowania. Rozwiązaniem może być wybór tranów z dodatkiem aromatu cytrynowego, pomarańczowego, jabłkowego czy wieloowocowego (trany smakowe). Ma to duże znaczenie szczególnie dla małych entuzjastów tranu. Osoby dorosłe z kolei mogą sięgnąć po tran w kapsułkach, forma ta niweluje nieprzyjemne doznania sensoryczne związane z rybim posmakiem tranu.
![]() | Choć nie da się nie doceniać wartości prozdrowotnych tranu to w obecnych czasach, konieczne jest również spojrzenie na nieco inne aspekty związane z pozyskiwaniem różnych surowców. Połów ryb prowadzony jest w wielu przypadkach w sposób niekontrolowany, co ma niestety katastrofalne skutki. To z czego słynie wakacyjne, polskie wybrzeże — dorsz, za kilka lat będzie wyłącznie miejską legendą. Dorsz bałtycki w ciągu kilku kolejnych lat wyginie i nawet całkowite wstrzymanie połowu teraz już tego nie zmieni. Podobny los może spotkać ryby również w oceanach. A mamy do dyspozycji inne źródła kwasów EPA i DHA, które nie tylko nie są gorsze, ale pod wieloma względami przewyższają olej z wątroby dorsza. Takim źródłem może być na przykład kryl atlantycki. Olej z kryla zawiera bardzo dużo wspomnianych kwasów omega - 3, w odpowiednim stosunku ilościowym, a dodatkowo ważne antyoksydanty oraz jest mniej podatny na zanieczyszczenie metalami ciężkimi. Podobne właściwości ma jeszcze bardziej "eko" olej z alg, choć ten nie jest (jeszcze) tak szeroko stosowany przez producentów. Przypis mgr. Piotra Miszczuka |
Proszę o pomoc w wybraniu dobrego Tranu dla osoby dorosłej. Z góry dziękuję.
Replied by: Mgr farm. Artur Rakowski On 2022-11-02