Melatonina - nasz wewnętrzny zegarmistrz

Melatonina jak działa?

Pod koniec lat 50. XX wieku odkryto melatoninę, która przez badaczy zaczęła być określana naszym wewnętrznym “zegarmistrzem”. Okazało się bowiem, że melatonina bierze kluczowy udział w synchronizowaniu naszych rytmów dobowych. A to właśnie od tych rytmów zależy tempo wydatkowania naszej energii w różnych porach dnia i nocy. Jeszcze do niedawna przebywanie w oświetlonych pomieszczeniach do późnych godzin nocnych nie była czymś tak powszechnym jak dzisiaj. Ludzie rozpoczynali pracę o wschodzie słońca, a kończyli po jego. Jako gatunek byliśmy więc przygotowani do dziennej aktywności i nocnego odpoczynku, których długość warunkował ruch obrotowy Ziemi oraz ilość światła słonecznego docierającego do jej powierzchni.

shopping_cart Do koszyka

Cena 38,02 zł

1,23 zł tabl.

Olimp Forsen Fast Melatonina 30 tabletek

Cena 5,29 zł

0,21 zł ml

Olimp Forsen Forte shot 25 ml

Cena 15,53 zł

0,78 zł kaps.

Miralo Sen 20 kapsułek

shopping_cart Do koszyka

Cena 17,66 zł

0,42 zł kaps.

Doppelherz Aktiv Na sen 20 kapsułek

Co do zasady jesteśmy istotami dziennymi, gdyż wieczorem nasza wydolność psychofizyczna, parametry pracy serca, temperatura ciała, ciśnienie tętnicze, wentylacja płuc oraz tempo wydzielanie kwasów żołądkowych. W późnych godzinach wieczornych spada również czynność wątroby. Kluczowe hormony w naszym organizmie (acetylocholina, kortyzol, aldosteron czy insulina) osiągają swoje szczyty rankiem.

Melatonina gdzie powstaje?

Regulowanie rytmów około dobowych zachodzi w jądrze nadskrzyżowaniowym (nucleus suprachiasmaticus – SCN). Sygnał o natężeniu światła słonecznego trafia do podwzgórza, gdzie w małym narządzie zwanym szyszynką dochodzi do hamowania syntezy melatoniny . Naturalnym źródłem melatoniny są wiśnie, kukurydza i ryż. Melatonina jest również produkowana w siatkówce, układzie pokarmowym, skórze, szpiku kostny i limfocytach. Gdy wieczorem spada natężenie światła, rozpoczyna się produkcja i wydzielanie melatoniny, która wraz z krwią dociera do wielu tkanek. Melatonina maksymalne stężenia osiąga między północą a 2. w nocy - dlatego często nazywana jest hormonem "ciemności". Po tym czasie hormon ulega rozpadowi w wątrobie i wydalany jest przez układ moczowy.

Czy melatonina działa od razu?

Tempo wydzielania melatoniny uzależnione jest od wieku . U noworodków stężenie melatoniny w ciągu dnia i w nocy prawie w ogóle się nie różni. Mniej więcej do 3. roku życia stężenie melatoniny rośnie, by we wczesnej dorosłości zacząć spadać. Wydzielanie melatoniny w nocy jest bardzo spowolnione i to dlatego ludzie starsi ludzie śpią znacznie krócej. Wydzielona do krwi melatonina wpływa bezpośrednio na temperaturę rąk i stóp, czynność pracy serca oraz głębokość snu i czuwania. Co ciekawe, obecność melatoniny zarejestrowano w płynie pęcherzykowym podczas owulacji, co wskazuje, że fizjologię jajników oraz rozrodczość człowieka może być sterowana również przez melatoninę.

Melatonina na sen

Melatonina w tabletkach jest wykorzystywana w leczeniu bezsenności i tzw. "jet lagu" (ang.zespołu nagłej zmiany strefy czasowej). Pozytywny wpływ leczenia melatoniną odnotowano w terapii bezsenności u dzieci z ADHD. Melatoninę podawano również chorym na nadciśnienie tętnicze, zespół jelita drażliwego (IBS), padaczkę oraz astmę oraz osobom niewidomym. Obecnie melatonina wchodzi w skład suplementów i tabletek na sen.

Okazuje się również, że melatonina może mieć aktywność antyoksydacyjną, co daje nadzieję na dalsze badania w kierunku jej właściwości przeciwnowotworowych. Zależność między stężeniem melatoniny a ryzykiem rozwoju nowotworów jest niemal pewna, zwłaszcza, że u osób pracujących zmianowo zaobserwowano większe ryzyko rozwoju nowotworów np. sutka i jelita grubego. Coraz częściej melatoninę zalicza się do środków na stres i adaptogenów.

Melatonina lek bez recepty - gdzie kupić?

Najczęściej stosowaną dawką melatoniny jest 5mg. Dawka ta dostępna jest w każdej aptece bez recepty. Próby leczenia wyższymi dawkami melatoniny spełzły na niczym, gdyż jej większe dawki nie dawały większej skuteczności leczenia. Po podaniu doustnym najwyższe stężenie we krwi pojawia się po 2h. Również próby wykorzystania tabletek o przedłużonym uwalnianiu nie przyniosły lepszych efektów. W Polsce melatoninę można nabyć w postaci produktu leczniczego albo suplementu diety. Wchodzi ona również w skład złożonych środków uspokajających i preparatów na niepokój.  Pierwsze efekty leczenia melatoniną daje się zaobserwować najczęściej po 2 tygodniach regularnego stosowania.