Jak sobie radzić ze zgagą?

• Zgaga to subiektywne odczucie będące efektem cofania się kwaśnej treści żołądkowej do przełyku. Ściany przełyku, w przeciwieństwie do żołądka nie są przystosowane do tak niskiego (kwaśnego) pH. Dlatego cofnięcie treści żołądkowej prowadzi do podrażnienia i stopniowego uszkadzania tej części przewodu pokarmowego. Jednak ważniejsze jest nie „co?”, a „dlaczego?” się dzieje. Do pojawienia się takiego objawu dochodzi w momencie gdy zastawka oddzielająca przełyk od żołądka i powstrzymująca zjedzony pokarm przed powrotem przestaje funkcjonować prawidłowo. Dokładniej, kiedy dochodzi do obniżenia napięcia mięśni dolnego zwieracza przełyku.
• Jeśli cofanie treści żołądkowej wynika ze zbyt długiego zalegania pokarmu w żołądku i dyspepsji to rozwiązaniem jest poprawa pracy przewodu pokarmowego. Często to wystarcza, ale w przeciwnym razie istnieje również kilka leków, wydawanych wyłącznie z przepisu lekarza, które można w takiej sytuacji zastosować. Co ciekawe, w wielu przypadkach pomocne w pozbyciu się nawracającej zgagi będzie żucie gumy. Z wielu badań wynika, że nawet 80% osób doświadczających zgagi ma dodatkowe zaburzenia związane z nieprawidłowym wydzielaniem śliny. A ślina jest bardzo ważnym elementem trawienia pokarmów. Z tego względu, żucie gumy po posiłku, a co za tym idzie stymulacja ślinianek do pracy, może niekiedy, wręcz rozwiązać problem.
• Należy pamiętać, że stosowanie leków na wrzody żołądka i  zgagę z grupy IPP jest leczeniem objawowym, jednak na tyle skutecznym, że często wystarcza. W czasie trwania takiej terapii przełyk ma szanse się zagoić i wrócić do stanu prawidłowego. Jedynie lekarz będzie w stanie ustalić z jakiego powodu dochodzi do cofania się treści żołądkowej.Czy wiesz, dlaczego IPP należy przyjmować na czczo? Jest to związane z tym kiedy komórki okładzinowe stymulowane są do wydzielania soku żołądkowego. Długotrwałe głodzenie powoduje wzrost ich aktywności. Rano, przed śniadaniem jesteśmy po kilkugodzinnej głodówce i to zwiększa dostępność pompy protonowej dla leku.
• Co bardzo ważne, nie wolno odstawiać leków na zgagę nagle i bez konsultacji. Podczas leczenia IPP, zmniejsza się produkcja soku żołądkowego, co za tym idzie organizm dostaje sygnał, że jest go za mało i wytwarza hormon – gastrynę – który ma dodatkowo stymulować produkcję. Dochodzi do hipergastrynemii. W momencie NAGŁEGO odstawienia IPP produkcja rusza ponownie, a organizm wypełniony jest hormonem, który napędza tę produkcję i objawy wracają, a często wręcz są silniejsze niż przed kuracją. Dlatego odstawiać lek należy stopniowo.

shopping_cart Do koszyka

Produkt z Polski

Cena 18,58 zł

Len mielony 200 + 200 g Oleofarm

shopping_cart Do koszyka

Lek

Cena 8,18 zł

Ortanol Max 20 mg, 14 kapsułek

shopping_cart Do koszyka

Lek

Cena 18,85 zł

Piastprazol 20 mg, 14 kapsułek

shopping_cart Do koszyka

Lek

Produkt z Polski

Cena 19,37 zł

0,97 zł kaps.

Bioprazol Bio Max 20 mg, 14 kapsułek

Nie można wnioskować o stopniu problemów gastrycznych na podstawie tego jak silne są te dolegliwości. Dlatego może się zdarzyć, że osoba, która odczuwa tylko delikatną zgagę, będzie miała stan przednowotworowy przełyku, a inna, skarżąca się na bardzo silne pieczenie, dopiero zaczyna swoją przygodę z tą chorobą.

Do jakiego lekarza udać się ze zgagą?

Dlatego jedyną obiektywną metodą diagnostyki i oceny stopnia zaawansowania jest badanie endoskopowe – gastroskopia lub gastroduodenoskopia. Oczywiście nie trzeba po pierwszym epizodzie zgagi od razu rezerwować terminu u gastrologa. Być może o zgadze nie można powiedzieć, że jest zjawiskiem fizjologicznym (czyli normalnym) ale jej sporadyczne epizody wymagają jedynie objawowego leczenia i mogą zdarzyć się dosłownie każdemu.

Zgaga - kiedy udać się do lekarza?

Jeśli zgaga pojawia się regularnie lub jest szczególnie uciążliwa – ciągłe cofanie się kwaśnej treści żołądkowej może doprowadzić do uszkodzenia ścian przełyku. Ale również kiedy nie odczuwamy zgagi ale pojawiają się objawy takie jak:

• nawet jednorazowe wymioty podbarwione na czerwono (chyba, że jedliśmy coś czerwonego!)
• często pojawiające się nudności i/lub wymioty
• powtarzające się bóle brzucha
• przewlekły suchy kaszel niezwiązany z przeziębieniem
• długotrwała chrypka
• utrzymujący się gorzki posmak w ustach

Brak odpowiednio szybkiej reakcji przy takich objawach może prowadzić do naprawdę poważnych problemów ze zdrowiem, z rakiem żołądka i przełyku włącznie!]

Jak objawia się zgaga?

To subiektywne odczucie jest efektem cofania się kwaśnej treści żołądkowej do przełyku. Ściany przełyku, w przeciwieństwie do żołądka nie są przystosowane do tak niskiego (kwaśnego) pH. Dlatego cofnięcie treści żołądkowej prowadzi do podrażnienia i stopniowego uszkadzania tej części przewodu pokarmowego. Jednak ważniejsze jest nie „co?”, a „dlaczego?” się dzieje. Do pojawienia się takiego objawu dochodzi w momencie gdy zastawka oddzielająca przełyk od żołądka i powstrzymująca zjedzony pokarm przed powrotem przestaje funkcjonować prawidłowo. Dokładniej, kiedy dochodzi do obniżenia napięcia mięśni dolnego zwieracza przełyku.

Z czego wynika zgaga?

W zdrowym ciele dolny zwieracz przełyku jest stale zamknięty. Jego napięcie regulowane jest przez wiele czynników. Między innymi przez nerw błędny, który odpowiada za jego otwarcie w odpowiednim momencie, w trakcie przełykania pokarmu. Jednak niemały wpływ mają na niego również czynniki chemiczne.

W pewnym sensie odwrotnie działają żeńskie hormony płciowe. Między innymi z tego względu (oraz z powodu rosnącego brzucha) ciężarne kobiety często doświadczają zgagi (nawet 50% przyszłych mam przez to przechodzi). Na prawidłowe funkcjonowanie zwieracza przełyku wpływają również mechanoreceptory znajdujące się w okolicy ujścia żołądka do jelita cienkiego. W przypadku rozciągania tkanek w tym miejscu, jest to sygnał, że pokarm za moment opuści żołądek i… można już jeść dalej.

Dlatego nacisk na te receptory zmniejsza napięcie zwieracza przełyku. Niestety organizm nie jest w stanie odróżnić pokarmu, który jest gotowy do przetransportowania do jelita od… przejedzenia. Z tego powodu zaleganie pokarmu w żołądku doprowadza do sytuacji, że nadal produkowany jest kwas żołądkowy (wysokie – zasadowe pH pobudza chemoreceptory), ale napięcie zwieracza przełyku maleje (naciska na mechanoreceptory).

Zgaga, nadkwaśność czy choroba refluksowa?

Warto od razu nadmienić, że nie można używać zamiennie określeń „zgaga”, „nadkwaśność”, „choroba refluksowa”. Nie dość, że „zgaga” i „nadkwaśność” to raczej objawy, a „choroba refluksowa” to choroba, to mogą wszystkie te zjawiska występować całkowicie niezależnie od siebie i wcale ze sobą jednocześnie nie współistnieć. Wręcz całkowicie normalna jest sytuacja, w której ktoś cierpi na chorobę refluksową i jednocześnie nie ma nadkwaśności (zbyt dużego wydzielania soku żołądkowego).

Zgaga bez refluksu, refluks bez zgagi?

Mało tego, możliwe jest doświadczanie refluksu, mając kwasu solnego w żołądku zbyt mało (np. patrz wyżej – przejedzenie). Można również mieć zgagę, a nie łapać się w definicję choroby refluksowej. A co najgorsze, również odwrotnie. Chory z refluksem żołądkowo – przełykowym, może tego nie zauważać, bo nie odczuwa zgagi, która (jak już wspomniałem) ma subiektywny charakter.

Zgaga - jak leczyć?

Skoro już wiemy, że zgaga nie koniecznie ma związek z pH treści żołądkowej, łatwo będzie rozprawić się z pewnymi, nie do końca poprawnymi, zaleceniami.

Jak pozbyć się zgagi domowymi sposobami?

Jest to bardzo popularne podejście w kręgach medycyny alternatywnej (najczęściej tej źle pojmowanej). Zwolennicy tej metody sugerują, że zgaga jest następstwem niedokwaszenia żołądka przy niedostatecznej produkcji kwasu solnego. Z obniżonej kwasowości ma wynikać zmniejszenie napięcia dolnego zwieracza przełyku, co ułatwia cofanie się treści żołądkowej prowadząc do refluksu i zgagi.

W związku z tym sugerują oni takie rozwiązania jak picie octu (głównie jabłkowego), soku z cytryny, czasem nawet rozcieńczonego kwasu solnego, jedzenie ostrych potraw by stymulować wydzielanie soku żołądkowego. Ma to zwiększyć kwasowość (obniżyć pH treści żołądkowej), a co za tym idzie napięcie dolnego zwieracza przełyku i zapobiec zgadze. Należy podkreślić, że nie jest to podejście prawidłowe. Owszem, napięcie DZP jest związane z odczynem treści żołądkowej, jednak nie jest to jedyny czynnik na niego wpływający!

Domowe sposoby leczenia zgagi - nie zawsze bezpieczne!

Mimo wszystko można mieć prawidłową produkcję kwasu solnego i zgagę jednocześnie. Mało tego! Istnieją jednostki chorobowe, które związane są z nadprodukcją soku żołądkowego (niższe niż prawidłowe pH) i współtowarzyszy im bardzo silna zgaga. Ale dlaczego u dużej liczby osób, które stosują tego typu metody dochodzi do zmniejszenia odczuwania zgagi?

Głównie dlatego, że ich problem nie jest związany z chorobą refluksową, a z dyspepsją lub innymi zaburzeniami pracy żołądka. Dlatego stosowanie środków wpływających na poprawę perystaltyki, łagodzi zgagę. Jest to takie „przypadkowe leczenie”. Jednak w przypadku osób, które rzeczywiście cierpią na chorobę refluksową, może to nasilić problem i przyśpieszyć rozwój na przykład choroby wrzodowej. Dlatego ważne jest by najpierw upewnić się (u lekarza) jaka jest przyczyna, by wdrożyć prawidłowe leczenie.

Zgaga a picie octu

Dlaczego nie ocet? Picie kwasu octowego (bo tym pod względem chemicznym są octy, niezależnie od pochodzenia) może prowadzić do uszkodzenia szkliwa, a ponadto podrażania ściany przewodu pokarmowego i niekiedy powoduje powstawanie nadżerek, które nieleczone kończą się powstawaniem wrzodów. Ale jak to możliwe, że ocet, który jest relatywnie słabym kwasem (a na pewno dużo słabszym niż kwas solny), szkodzi a kwas solny nie? By odpowiedzieć na to pytanie, trzeba się zastanowić co powoduje te uszkodzenia. Nie chodzi o samą siłę kwasu, a o jony octanowe z kwasu octowego.

Jak zwalczyć zgagę skutecznie i bezpiecznie?

Przede wszystkim należy problem dobrze zdiagnozować. Jeśli cofanie treści żołądkowej wynika ze zbyt długiego zalegania pokarmu w żołądku i dyspepsji to rozwiązaniem jest poprawa pracy przewodu pokarmowego. Często to wystarcza, ale w przeciwnym razie istnieje również kilka leków, wydawanych wyłącznie z przepisu lekarza, które można w takiej sytuacji zastosować. Co ciekawe, w wielu przypadkach pomocne w pozbyciu się nawracającej zgagi będzie żucie gumy. Z wielu badań wynika, że nawet 80% osób doświadczających zgagi ma dodatkowe zaburzenia związane z nieprawidłowym wydzielaniem śliny. A ślina jest bardzo ważnym elementem trawienia pokarmów. Z tego względu, żucie gumy po posiłku, a co za tym idzie stymulacja ślinianek do pracy, może niekiedy, wręcz rozwiązać problem.

Leki na zgagę bez recepty i na receptę

Jeśli jednak jest to nadkwaśność, jedynym rozwiązaniem (poza rozwiązaniem przyczyny nadmiernej produkcji kwasu solnego – tym powinien się zając lekarz) będzie przyjmowanie leków na refluks i zgagę - inhibitorów pompy protonowej:

• omeprazolu,
• patnoprazolu
• lanzoprazol
• esomeprazolu.

[RANITYDYNA – w momencie pisania tego tekstu wszystkie leki z ranitydyną są, decyzją GIF, wycofane i nie wiadomo, czy zostaną przywrócone, czy może na dłużej znikną z rynku, dlatego nie będą wspominane w artykule. Przy okazji jeśli w Twojej apteczce jeszcze znaleźć można produkty z tą substancją to pamiętaj, że lepiej ich nie przyjmować bez wcześniejszej konsultacji z farmaceutą]

Jak działają najpopularniejsze leki na zgagę?

Kwas solny, który służy organizmowi do zakwaszania trawionego pokarmu w żołądku, powstaje w specjalnych komórkach – komórkach okładzinowych. Jest on w pewnym sensie wtłaczany do światła żołądka przy pomocy pompy protonowej. Inhibitory pompy protonowej łączą się z tym „mechanizmem” i blokują go. Jeśli nie ma pompy – nie ma wytwarzania kwasu, więc nie dochodzi do nadkwaśności treści żołądkowej. Co ważne, działać zaczynają dopiero po kilkunastu godzinach od zażycia, więc nie ma sensu stosowanie ich doraźnie, kiedy zgaga już zaatakuje. Dodatkowo efekt ich działania utrzymuje się przez około 48 godzin, gdyż łączą się z pompą na stałe i dopiero wytworzenie nowych przenośników znosi działanie leku.

Leki na zgagę na czczo - dlaczego?

Czy wiesz, dlaczego IPP należy przyjmować na czczo? Jest to związane z tym kiedy komórki okładzinowe stymulowane są do wydzielania soku żołądkowego. Długotrwałe głodzenie powoduje wzrost ich aktywności. Rano, przed śniadaniem jesteśmy po kilkugodzinnej głodówce i to zwiększa dostępność pompy protonowej dla leku. W ten sposób IPP mogą działać wydajniej! Nie należy się obawiać, że IPP całkowicie „wyłączą” wytwarzanie kwasu solnego. Po koło 24h zablokowanych jest około 30% pomp protonowych, a po 5 dniach występuje maksimum działania i nieaktywne jest około 70%. Nigdy nie osiąga się 100% dezaktywowanych komórek.

Leki na zgagę - kiedy przerwać leczenie?

Należy pamiętać, że stosowanie leków na wrzody żołądka i  zgagę z grupy IPP jest leczeniem objawowym, jednak na tyle skutecznym, że często wystarcza. W czasie trwania takiej terapii przełyk ma szanse się zagoić i wrócić do stanu prawidłowego. Jedynie lekarz będzie w stanie ustalić z jakiego powodu dochodzi do cofania się treści żołądkowej.

Co się stanie gdy nagle odstawimy leki na zgagę?

Co bardzo ważne, nie wolno odstawiać leków na zgagę nagle i bez konsultacji. Podczas leczenia IPP, zmniejsza się produkcja soku żołądkowego, co za tym idzie organizm dostaje sygnał, że jest go za mało i wytwarza hormon – gastrynę – który ma dodatkowo stymulować produkcję. Dochodzi do hipergastrynemii. W momencie NAGŁEGO odstawienia IPP produkcja rusza ponownie, a organizm wypełniony jest hormonem, który napędza tę produkcję i objawy wracają, a często wręcz są silniejsze niż przed kuracją. Dlatego odstawiać lek należy stopniowo.

Leki na zgagę - jak długo stosować?

Nie można jednak przesadzać! Długotrwałe stosowanie IPP może być niebezpieczne! Dlaczego nie można długotrwale mieć obniżonego pH?

1. Kwasowy odczyn treści żołądkowej jest pierwszą barierą dla większości patogenów. Oczywiście istnieją bakterie i wirusy, które spokojnie sobie poradzą w takich warunkach, jednak większość ulega strawieniu.
2. Ponadto kwas solny uwalnia z połączeń z białkami wapń i magnez, bez czego są one niedostępne dla organizmu.
3. Umożliwia redukcję żelaza z drugiego na trzeci stopień utlenienia, co bardzo ułatwia jego wchłanianie. Dotyczy to jednak wyłącznie żelaza niehemowego, czyli pochodzenia roślinnego – prawidłowe pH ma więc dodatkowe znaczenie dla wegetarian.
4. Bez kwasu solnego nie możliwe jest również wiązanie witaminy B12 z czynnikiem wewnętrznym (czynnikiem Castle’a), co jest niezbędne do przeniesienia jej ze światła jelita do krwioobiegu. Należy również pamiętać, że długotrwałe obniżenie kwasowości soku żołądkowego, może prowadzić do nadmiarowego namnażania flory bakteryjnej, która znajduje się w jelitach. Może wtedy dojść do przerostu tych bakterii za zastawkę krętniczo-kątniczą (zastawkę, która oddziela jelito cienkie od jelita grubego, inaczej zwana zastawką Bauhina). Jest to bardzo niekorzystne zjawisko, które może prowadzić do różnych zaburzeń pracy przewodu pokarmowego, np. do zespołu jelita drażliwego.

[KLAUZULA: Z jednej strony, piszę, że można przyjmować, z drugiej straszę… spokojnie! Okazjonalna (na przykład tygodniowa) kuracja nie zaszkodzi, a skonsultowana z farmaceutą na pewno przyniesie wiele korzyści!]

Jak się nie przejadać - gotowe rozwiązania!

• jedz małe porcje, ale częściej – może Wigilia nie musi się zamykać w godzinę, warto robić przerwy między kolejnymi daniami. Małe porcje oddzielone półgodzinnymi przerwami zdążą opuścić żołądek. Zjedzenie dużej ilości jedzenia na raz (na przykład w ciągu godziny) sprawi, że pokarm będzie zalegał nawet kilka godzin, a to może doprowadzić do cofania się treści żołądkowej i zgagi.
• spaceruj – jeśli tylko pozwoli pogoda, warto pójść po każdym większym posiłku na spacer. Ruch ułatwia trawienie pokarmu, przyśpiesza opróżnianie żołądka i ułatwia trawienie. Jeśli jednak nie możemy skorzystać z takiej aktywności na świeżym powietrzu, pod żadnym pozorem nie wolno się po posiłku kłaść. Pozycja leżąca sprzyja cofaniu się treści do przełyku i jego podrażniania.
• popijaj, ale tylko herbatą – w dodatku ziołową. Może być mięta, dziurawiec, kminek, mniszek lekarski, czy w ostateczności czarna herbata. Lepiej unikać kawy, która zmniejsza napięcie zwieracza przełyku. Najgorszym możliwym wyborem będą z kolei napoje alkoholowe, które nie dość, że mają negatywny wpływ na napięcie mięśni przewodu pokarmowego to same w sobie podrażniają jego ściany oraz napoje gazowane, które po wypiciu drastycznie zwiększają swoją objętość.
• potrawy fit i z ziołami – oczywiście trudno będzie uniknąć na świątecznym stole smażonych czy pieczonych potraw, ale możemy spróbować ograniczyć ich ilość na rzecz dań gotowanych czy z małą ilością tłuszczu. Smażone produkty trawią się dłużej, a tłuszcze (podobnie do kawy) zmniejszają napięcie zwieracza przełyku. Warto też dania doprawiać nie tylko solą i pieprzem, ale też ziołami. Niegdyś polski stół kojarzył się właśnie z przyprawami, więc jest jak najbardziej uzasadnione tradycją! Praktycznie wszystko co uznajemy za przyprawy poprawia trawienie i przyśpiesza opróżnianie żołądka
• bądź przygotowany - wraz z wiekiem zwiększa się ryzyko pojawienia się zgagi. Dlatego warto być przygotowanym i w domowej apteczce posiadać jakieś środki zobojętniające. Jest ich na rynku bardzo wiele i z pewnością w aptece pomogą nam wybrać odpowiedni. Nie ma sensu, w przypadku jednorazowej zgagi, od razu zaczynać przyjmować leków modyfikujących proces trawienia, kiedy wystarczy tylko zmniejszyć ilość nagromadzonego kwasu żołądkowego.
• zapobiegaj – ale jeśli od lat próbujemy przeciwdziałać świątecznej zgadze na różne sposoby i wiemy, że pokusa zjedzenia smażonego karpia przechyli szalę, można profilaktycznie się zabezpieczyć. Inhibitory pompy protonowej mogą nas w tej sytuacji uratować. Co ważne, jeśli zdecydujemy się na ten krok, warto zacząć przyjmować ten lek 3 dni wcześniej. Hamowanie produkcji kwasu solnego nie jest natychmiastowe i wymaga czasu.