Serce to jeden z narządów w klatce piersiowej, obok płuc i aorty, która dostarcza krew do całego ciała. Niestety,...
Bieganie jest modne. Cross-fit również. Niestety moda ta musi, prędzej czy później, doprowadzić do kontuzji. To w...
Serce to jeden z narządów w klatce piersiowej, obok płuc i aorty, która dostarcza krew do całego ciała. Niestety,...
Niewiele rzeczy w naszych czasach jest za darmo. Szczególnie trudno jest szukać takich okazji na rynku badań zdrowotnych. A jednak! Jest jeden pakiet badań, które są bardzo skuteczne i nie trzeba stać w kolejkach, by je wykonać. Październik jest miesiącem świadomości raka piersi. Natomiast listopad - solidarności z chorymi na raka jąder. A najskuteczniejszą bronią w zapobieganiu tym nowotworom jest samobadanie. Ten artykuł będzie właśnie o różnych rodzajach samobadania. Na zdrowie!
Z tego rozdziału dowiesz się, że:
Rak. To słowo paraliżuje. Każdego roku blisko 200 000 osób w Polsce słyszy tę diagnozę. To ogromna liczba, porównywalna z populacją Torunia. A rak piersi jest najczęstszym nowotworem złośliwym występującym u kobiet. Szacuje się, że rocznie taką diagnozę słyszy ponad 1,5 miliona kobiet na świecie. W Polsce ponad jedna piąta nowotworów u kobiet to właśnie rak piersi. Niestety nadal choroba ta zbiera ogromne żniwa. Każdego dnia, z jej powodu, umiera 15 Polek. Ale problem nie dotyczy wyłącznie kobiet! Nawet 1% wszystkich nowotworów złośliwych u mężczyzn to rak piersi.
Jeszcze kilkanaście lat temu rak piersi był uważany za chorobę przewlekłą. To znaczy, że nawet jeśli udało się wyciąć guz, to ta choroba gdzieś tam się czaiła i czekała, by ponownie zaatakować. Nie było mowy o “pokonaniu” tego przeciwnika. Dziś, dzięki niebywałemu rozwojowi, jaki nastąpił w leczeniu tego typu przypadłości, jesteśmy w stanie wyleczyć z raka piersi. Nie w każdym przypadku się to udaje. Nie zawsze jest to możliwe. Ale wczesne wykrycie jest kluczowe.
| ! | Bardzo często, mówiąc lub pisząc o nowotworach, wspomina się o 5-letnim przeżyciu. Jest to bardzo przydatny, a jednocześnie łatwy w rozszyfrowaniu parametr. Określa on jaki procent chorych na dany nowotwór przeżywa 5 kolejnych lat od momentu postawienia diagnozy. W przypadku raka piersi jest to 70%. Czyli 5 lat od postawienia diagnozy przeżywa 7 na 10 chorych. Można w ten sposób wywnioskować jak niebezpieczna jest dana choroba. 5-letnie przeżycie w przypadku raka trzustki to tylko 5%. Od razu widać, że ten typ nowotworu jest bardziej agresywny. |
Biorąc pod uwagę wszystkie przypadki, 5 lat przeżywa ponad 70% osób. Jest w tej statystyce jednak nadzieja. Jeśli guz został wykryty w pierwszym lub drugim stadium, 5-letnie przeżycie sięga 95%.
Co w takim razie robić, by zwiększyć swoje szanse na długie życie? Badać się! Oczywiście w przypadku kobiet zalecane są regularne wizyty u ginekologa. Nie tylko wtedy, gdy dzieje się coś złego. Regularnie. Przy okazji takich wizyt, lekarz powinien, co jakiś czas, wykonać USG piersi. Polskie Towarzystwo Ultrasonograficzne zaleca, by kobiety po 30 roku życia miały robione takie badanie co najmniej raz do roku. Po 50 roku życia każdy powinien z kolei zapisać się na mammografię i powtarzać ją, minimum raz na 2 lata. Każdy. Mężczyźni również! Z artykułu opublikowanego w prestiżowym czasopiśmie “Radiology”, wynika, że na 1000 mammografii przeprowadzonych u mężczyzn, wykryto ponad 40 przypadków raka! Nie ma więc nad czym się zastanawiać.
Ale mowa tu o jednym USG piersi na rok lub jednej mammografii na 2 lata. Czy rak będzie czekał, aż przyjdzie nasz termin kolejnej wizyty? Oczywiście, że nie! Dlatego minimum raz w miesiącu każdy powinien wziąć sprawy w swoje ręce. Takie samobadanie jest bezbolesne i proste. Jednak nie jesteśmy nauczeni jak wykryć guz rakowy. To wiedza lekarzy. Oczywiście możemy nie rozpoznać go dotykiem i pomylić na przykład z gruczołem sutkowym. Jednak tak naprawdę, nie szukamy konkretnego guza. Szukamy zmiany. Nowej “grudki”, której nie wyczuliśmy miesiąc wcześniej. Czegoś, czego wcześniej tam nie było. Dlatego właśnie liczy się regularność. W przypadku Pań jest jeszcze jedno obostrzenie. Cykl menstruacyjny wpływa na całe ciało. Hormony zmieniają nieco strukturę piersi. Dlatego samobadanie, powinno być wykonywane pomiędzy 3, a 5 dniem po miesiączce. Instrukcję przeprowadzenia samobadania przygotowała Federacja Stowarzyszeń “Amazonki”, wraz z NFZ i MZ: Krok 1. Stań przed lustrem z uniesionymi do góry rękami. Obejrzyj dokładnie swoje piersi. Widzisz w nich coś, czego dotychczas nie zauważyłaś/eś? Powinny Cię zaniepokoić np.: zagłębienie, płyn wypływający z brodawki, wciągnięta brodawka, “pomarańczowa skórka”, zmian arozmiaru lub kształtu piersi, powiększona żyła na piersi. Krok 2. Teraz połóż ręce na biodrach i obejrzyj dokładnie swoje piersi w tej pozycji. Zwróć uwagę, czy zauważasz zmiany wymienione w kroku 1. Krok 3. Złącz trzy środkowe palce prawej dłoni. Unieś lewą rękę nad głowę, a palcami prawej dłoni sprawdź swoją lewą pierś. Rób to w następujący sposób: ruchami okrężnymi od środka piersi na zewnątrz, z góry na dół całą pierś, od środka piersi, na zewnątrz ruchami promienistymi. Tak samo zbadaj drugą pierś. Unieś prawą rękę nad głowę, a palcami swojej lewej dłoni sprawdź swoją prawą pierś. Krok 4. Połóż się na plecach. Złącz trzy środkowe palce lewej dłoni i sprawdź prawą pierś, a potem prawą ręką lewą pierś, tak jak w kroku 3. Czego szukamy? Przede wszystkim różnicy względem poprzedniego badania. Ale musimy wiedzieć, że wyczuć możemy kilka różnych struktur. Między innymi węzły chłonne oraz gruczoły piersiowe. Różnią się one jednak do guza. Te prawidłowe struktury są miękkie, natomiast guzki, które powinny niepokoić, będą twarde i nieruchome. Jednak nie liczy się tylko to co wyczuwamy dotykiem. Bardzo wiele może nam również powiedzieć wygląd piersi.
| ! | Ryzyko wystąpienia nowotworu piersi u ciągu całego życia u kobiety wynosi (statystycznie) 12%. To ponad 1 na 10 kobiet. Pamiętasz czasy szkolne? Jeśli w klasie było 20 dziewczyn, to co najmniej 2 z nich będzie zmagać się z rakiem piersi. |
Pamiętaj!
Samobadanie wykonuj co najmniej raz w miesiącu. Jeśli jesteś kobietą, u której występuje cykl menstruacyjny, badanie to wykonuj między 3 a 5 dniem po miesiączce. Jeśli jesteś mężczyzną, również badaj swoje piersi! Co najmniej raz do roku poddaj się badaniu USG piersi, a jeśli jesteś osobą po 50. roku życia, co najmniej raz na dwa lata poddaj się badaniu mammograficznemu. Jeśli cokolwiek zaniepokoi Cię w wyglądzie lub dotyku Twoich piersi - skontaktuj się z lekarzem tak szybko, jak tylko się da.
| ! | Choć wczesne wykrycie raka jest najistotniejszym czynnikiem sprzyjającym wyleczeniu lub długiemu życiu po diagnozie, to nie jest to jedyny element, na który mamy wpływ. Jak wynika z badań, aktywność fizyczna również znacząco wpływa na przeżywalność raka piersi. Umiarkowana aktywność przez kilka godzin tygodniowo może zmniejszyć ryzyko śmierci nawet o kilkadziesiąt procent. Nie bez znaczenia ma jest tu również wskaźnik BMI. Z innego badania z 2018 roku wynika, że 5-letnie przeżycie z rakiem piersi u kobiet z BMI poniżej 25 wynosiło 87%, a u kobiet z BMI powyżej 30 - 75%. |
Z tego rozdziału dowiesz się, że:
Wielu mężczyzn dbałosć o zdrowie seksualne sprowadza tylko do stosowania leków na erekcję i wydłużenie stosunku. Tymczasem zagadnienie proflaktykiprzeciwnowotworowej jest im zupełnie obce. W przypadku raka piersi wraz z wiekiem rośnie ryzyko jego wystąpienia. Najczęściej diagnozuje się go u osób po 50 roku życia. Niemal odwrotną sytuację mamy z rakiem jądra. Najczęściej występuje on u młodych mężczyzn, między 15 a 35 rokiem życia. Niestety może jednak dotknąć nawet młodszych chłopców. W Polsce jest to najczęściej występujący nowotwór u młodych mężczyzn i atakuje 3 na 100 000 mężczyzn (rocznie diagnozuje się go u 800 mężczyzn). Niestety liczba przypadków raka jądra z roku na rok rośnie. W 2008 roku wykryto ponad 55000 przypadków tego nowotworu, a w 2020 już 75000. Przyczyny tego wzrostu nie są do końca znane. Również planując potomstwo, a zwłaszcza w przypadku problemów z płodnością każdy facet poza stosowanie suplementów na płodność powinien wykonać samobadanie jąder.
Na szczęście rak jądra jest mniej agresywny niż ten piersi. Przy wczesnym wykryciu 5 kolejnych lat przeżywa nawet 100% pacjentów. Jeśli problem wykryty zostanie w stadium zaawansowanym, szanse na to spadają jednak do 70%. To i tak dużo, ale jednym prostym i darmowym badaniem można ryzyko zmniejszyć niemal do 0. Regularne samobadanie jąder powinno być równie oczywiste co mycie się. Poniższą instrukcję przygotowała Fundacja Gdyński Most Nadziei: Krok 1. Złap jedno jądro przy pomocy obu dłoni. Najlepiej po gorącej kąpieli lub prysznicu, gdy mięśnie moszny są rozluźnione. Krok 2. Sprawdź jądro delikatnie obracając je pomiędzy kciukiem a pozostałymi palcami. Powinno ono być gładkie. Podczas sprawdzania swoich jąder nie powinieneś odczuwać żadnego bólu. Krok 3. Zapoznaj się z budową swoich jąder. W szczególności z powrózkiem nasiennym i najądrzem. Krok 4. Szukaj zgrubień i zmian w wyglądzie. To normalne, że jedno jądro jest nieco mniejsze od drugiego. Badanie to jest bezbolesne i trwa kilka minut! Oczywiście niewiele osób potrafi dotykiem rozpoznać co jest, a co nie jest guzem. Dlatego tak ważna jest systematyczność. Szukamy różnic względem poprzedniego badania. WAŻNA INFORMACJA DLA RODZICÓW!
Prawda jest taka, że największą rolę w profilaktyce raka jądra odgrywają… rodzice! Nowotwór pojawia się już u dzieci i to rodzice powinny nauczyć dziecko samobadania oraz wdrożyć to jako rutynę. Dzięki temu ryzyko zbyt późnego wykrycia maleje. Jeżeli chodzi o to, w jakich okolicznościach wykonywać takie samobadanie to najlepszą okazją jest moment brania prysznica lub kąpieli. Ciepła woda wpływa relaksująco nie tylko na naszą psychikę. Rozluźnia również wiele spiętych mięśni. Dzięki takiemu rozprężeniu dużo łatwiej jest wyczuć dotykiem wszystkie struktury znajdujące się w worku mosznowym. Jak często wykonywać samobadanie jąder? Rozsądnym minimum jest raz w tygodniu, choć codzienne badanie nie będzie błędem!
Z tego rozdziału dowiesz się, że:
Skoro już jesteśmy przy temacie różnych badań, które możemy wykonać samodzielnie, warto zwrócić uwagę na jeszcze jeden organ. Choroby tarczycy stają się w ostatnich latach poważnym problemem. Według niektórych źródeł może on dotyczyć nawet 22% osób w Polsce. Objawy chorób tarczycy nie są często bardzo typowe. Bardzo łatwo pomylić je ze zwykłym przemęczeniem. Najbardziej charakterystycznym sygnałem, że coś jest nie tak, są guzki na tarczycy i jej powiększenie (tak zwane wole). Występują one co prawda w zdecydowanej mniejszości przypadków, jednak ich zauważenie jest jasnym i bezdyskusyjnym sygnałem, że czas na wizytę u lekarza. A pomóc w ich zaobserwowaniu może darmowe i proste badanie, które możemy (powinniśmy) wykonać w domu. Potrzebne jest tylko lustro i odrobina wody. Grafika jest tłumaczeniem ze strony verywellhealth: Krok 1. Stań przed lustrem. Krok 2. Unieś brodę, tak by wskazywała lekko w górę, ale tak, żebyś widział/widziała swoje gardło. Krok 3. Weź do ust łyk wody. Krok 4. Przełknij wodę i obserwuj swoje gardło podczas przełykania. Zwróć uwagę, czy nie pojawiają się na niej jakieś guzki lub nierówności. Krok 5. Spróbuj wyczuć ewentualne guzki i nierówności palcami. Nawet jeśli wizualnie wszystko jest dobrze, to warto poszukać palcami jakiś niepokojących zmian. Dotykaj poniżej najgrubszego miejsca na szyi (u mężczyzn zwanym Jabłkiem Adama). Jak widać badanie to jest jest proste, szybkie i bezbolesne! Warto je wykonać co najmniej raz w miesiącu. Ale nawet jeśli będziemy je robić regularnie, to nie wolno zapominać o kontrolnym badaniu poziomu hormonów tarczycy. Same guzy, jak już wspomniałem, nie występują przy każdym problemie z tym narządem, więc warto testować się kompleksowo.