Niepłodność - jaka jest rzeczywista skala problemu i jak jej zaradzić?

Niepłodność - jaka jest rzeczywista skala problemu i jak jej zaradzić?

Zgodnie z definicją o problemach z płodnością możemy dopiero mówić, gdy minie pełny rok bezskutecznych prób poczęcia dziecka. Dopiero wtedy warto zgłosić się do lekarza, wykonać podstawowe badania, sprawdzić płodność obojga partnerów.

Ważne, by diagnostyce były poddawane dwie osoby jednocześnie, gdyż w przypadku 10% par problem dotyczy obojga partnerów. Co ciekawe przez lata męska niepłodność była ignorowana, wręcz nie istniała w świadomości ludzi, pomimo, że z roku na rok problem narastał. W tej chwili doskonale wiemy, że męska niepłodność jest powodem problemów z poczęciem dziecka prawie połowy par. Wiedząc, że problemy z poczęciem dziecka w Polsce dotyczy 14% par w wieku rozrodczym, to łatwo można obliczyć, że niepłodność może dotyczyć nawet 600 tysięcy polskich mężczyzn.

Niepłodność - co o niej sądzą Polacy?

Jeden z sondaży Ośrodka Studiów nad Płodnością Człowieka wykazał, że większość Polaków traktuje niepłodność jako istotny problemem społecznym, a wręcz rodzaj niepełnosprawności. Ale problemy z płodnością to nie tylko nasz kłopot - nawet 16% par w populacji światowej ma problem z poczęciem dziecka.

Od czego zacząć leczenie niepłodności?

W przypadku diagnozowania kobiety warto zacząć od analizy miesiączek u kobiety, przebytych chorób, zabiegów operacyjnych oraz (uwaga!) przyjmowanych na co dzień leków. Niezbędnym minimum na początku diagnostyki jest wykonanie podstawowych badań morfologii krwi i moczu, badań obrazowych oraz wykluczenie czynników ryzyka w postaci cukrzycy, niedokrwistości, zaburzeń funkcjonowania tarczycy lub nadnerczy. Wykonuje się więc w tym celu USG jamy brzusznej, USG przezpochwowe, histerosalpingografię, endoskopię macicy. U panów najważniejszym badaniem jest badanie nasienia przed którym zaleca się kilkudniową wstrzemięźliwość.

Co wpływa na wystąpienie niepłodności u kobiet?

Ważnym czynnikiem ryzyka niepłodności jest niestety wiek. U kobiet od pewnego momentu wraz z upływającym wiekiem zmniejsza się liczba i żywotność oocytów w jajnikach. Noworodki-dziewczynki mają na przykład ponad 2 miliony pęcherzyków pierwotnych, a podczas pierwszej miesiączki liczba ta spada do 300 tysięcy. Kolosalne znaczenie mają czynniki środowiskowe (smog, toksyny, ksenobiotyki) i używki. Na niepłodność mogą również wpływać zaburzenia odżywiania.

Niepłodność kobieca - jakie choroby mogą ją powodować?

U kobiet dodatkowym problemem mogą być nieprawidłowości anatomiczne i fizjologia narządów rozrodczych. Często pojawiają się bowiem zaburzenia owulacji, nieregularne miesiączki, wahania hormonów tarczycy, hiperpolaktynemia, czy insulinooporność. Nieprawidłowa funkcja przysadki oraz zespół policystycznych jajników mogą powodować problemy z pęknięciem pęcherzyka Graafa. Czasami problemy z poczęciem dziecka po stronie kobiety związane są z niedrożnością jajowodów, trudnościami w implantacji zarodka, niedorozwojem macicy, mięśniakami macicy, endometrium oraz słabym ukrwieniem macicy.

Niepłodność u mężczyzn

U Panów źródłem problemów są najczęściej choroby takie jak cukrzyca, otyłość, choroby płuc, przewlekła choroba nerek lub wątroby. Tu również nie bez znaczenia są choroby tarczycy, nadnerczy i przysadki mózgowej. Niepłodność wywołują również sterydy anaboliczne stosowane przez niektórych mężczyzn w celu rozbudowy mięśni, ale również stosowane przewlekle leki zwłaszcza te stosowane w leczeniu nadciśnienia, depresji, metotreksat, sulfasalazyna, oraz antybiotyki. Bardzo groźne dla Panów są przebyte w dzieciństwie choroby takie jak świnka czy różyczka. U Panów istotnym problemem jest niedoborowa dieta uboga w selen i cynk, rekreacyjne stosowanie używek, pestycydy, metale ciężkie oraz permanentny stres.

Klinika leczenia niepłodności czy leki na niepłodność?

Jedną z najskuteczniejszych metod leczenia niepłodności jest zapłodnienie pozaustrojowe in vitro. Niestety tylko 10% par po przejściu przez inne metody leczenia kwalifikuje się do zabiegu in vitro. Leczenie farmakologiczne niepłodności polega na kontrolowaniu chorób współistniejących. Gdy powodem niepłodności jest niedoczynność tarczycy, stosuje się tyroksynę, w niewydolności ciałka żółtego – gonadotropinę, a w  hiperprolaktynemii  bromokryptynę.

Metody leczenia niepłodności

U części Pań inicjuje się również owulację z wykorzystaniem hormonów estrogenowo-progestagenowych, antyestrogenów i gonadotropiny. Czasami niezbędne jest leczenie zabiegowo-operacyjny - zwłaszcza, gdy przyczyną są wady anatomiczne macicy. Niektóre stany związane z niepłodnością wymagają stosowania antybiotyków, leków przeciwgrzybiczych, przeciwzapalnych i sterydów. Gdy problem leży w szyjce macicy skuteczna może okazać się inseminacja domaciczna.